Marketinq və satınalma yerinə yetirdikləri funksiyaları baxımından hər zaman çəkişməli olan iki sahədir. Belə ki, marketinq işin/xidmətin ən yaxşısını, satınalma isə işin/xidmətin və qiymətin ən optimalını istəyir. Satınalma komandası il ərzində etdiyi alışlarda daha çox qənaət etmək istəyir, marketin komandası isə il ərzində brendin bazarda daha çox tanınması, rəqiblərin addımlarına zamanında reaksiya verməsi və s. bir sözlə mahiyyəti etibarı ilə brendə daha çox dəyər qatmasını istəyir. Burda bir haşiyə çıxaq ki, satınalmanın qənaət etməsi ilə marketinqin brendə dəyər qatması bir-biri ilə tərs mütənasib deyil.
Bu məqalədə ‘’iki bir-birinə zidd sahənin birlikdə necə harmoniya şəklində işləyə bilər?’’ sualına cavab tapmağa çalışacağıq. Ola bilər ki, tapdığım cavablar bir tərəfli olsun – satınalmaçı olaraq. Müzakirəyə açıq olduğunu da burdan qeyd etmiş olaq
CIPS-in rəsmi saytında marketinq satınalması bir kateqoriya kimi ayrılır, fərqliliyi qısa olaraq açıqlanır. Məsələn, ‘’..onun bazarı mürəkkəbdir və daim rəqəmsal tələblərə uyğunlaşmalı olur’’ ifadəsi yer alır. Və ya ‘’satınalam fəaliyyəti … yaradıcı həllərin əldə edilməsinə əsaslanır’’
“Marketinq satınalmasında etmək istədiyin qənaət bəzən prosesin yekununda daha qabarıq şəkildə qarşına çıxır.” Layihəyə çəkilən xərc istənilən feedback alanda qənaət etmiş olursan, bu hər zaman üçün uğurlu bir yanaşma olmaya da bilər. Lakin burdakı problem biraz fərqlidir. Uzunmüddət əməkdaşlıq edilən şirkətlərlərin güvənli – malın / xidmətin zamanında təhvil verilməsi, korporativ yanaşması və s. olduğu üçün yeni şirkətlərlə təmasda tərəddüd edilir.
Digər problem yeni məhsul yaradılan zaman brieflərin yetərincə təkmilləşdirilməmiş olmasıdır. Cümləni biraz daha açaq: Bir məhsulun dizayn mərhələsinə gəlməsindən öncə komandanın / şəxsin nə istədiyi yazılmalıdır, bir konsepsiya ortaya qoyulması lazımdır. Konsepsiya yoxdursa, növbəti addımlar ancaq subyektivlik üzərindən manipulyasiya edilməyə açıqdır. Düşünürəm ki, ən əsas problemlərdən biri budur – konsepsiyanın olmaması.
Fərz edək ki, konsepsiya formalaşdırıldı, komanda artıq nə istədiyini bilir. Növbəti mərhələdə dizaynerin həmin konsepsiyaya uyğun dizayn hazırlamasıdır ki, xüsusilə Azərbaycan bazarında bu sahədə çox ciddi problem var. Dizaynerlərin istehsalat təcrübələrinin olmaması dizayn etdikləri məhsulların da reallıqla əlaqəsini şübhə altına salır. Əlbəttə burda problem tək dizaynerdə deyil. Ancaq dizaynerlərin istehsalat təcrübələri olmalıdırmı?
Məqaləni ümumiləşdirsək, belə bir nəticəyə gələ bilərik:
Hər iki qurumun harmoniya formasında işləməsi üçün komandaların bir-birini tanıması, güvənməsi şərtdir. Məhsulun hər bir mərhələsində bir-birilə sıx əlaqədə olmalıdırlar. Satınalmaya göndərilən zamandan sonra yox, ondan daha öncəki mərhələlərdə də satınalma komandası ilə birlikdə işlənməlidir. Düzdür, böyük şirkətlərdə bu bəzi bürokratik problemlərə yol aça bilər, məhsulun vaxtında hazır olmasına da əngəl yarada bilər. Son illərin tendensiyasında dünyada marketinq satınalması sual altındadır, yerli bazarda isə marketinq satınalması yeni yaradılır. Marketinq satınalması ayrıca olmalıdırmı? Bu da özlüyündə ritorik sualdır. Mütləq olmalıdır deyənlərin də keçərli arqumentləri var, Olmalı deyil deyənlərin də.
Aşağıda iki link yerləşdirirəm. Rəylərinizi gözləyirəm:
https://www.campaignasia.com/article/is-it-time-to-stop-hating-the-procurement-department/448541
https://www.campaignlive.co.uk/article/end-road-marketing-procurement/1373043
Növbəti məqalələrdə görüşənədək!
